Germanizacja Górnego Śląska była stopniowa

---

"Rząd pruski nie germanizował gwałtownie w owych czasach; ale umiał germanizować."
("Dzieje Śląska" Feliks Koneczny)

Koneczny opisuje etapy germanizacji, do których umiejętnie włączano Kościół. Znaczenie miało odłączenie części Śląska od zwierzchnictwa biskupa krakowskiego:

"Dwa dekanaty: Bytomski i Pszczyński, należały z dawien dawna do krakowskiej diecezji. W roku 1811 wymożono na biskupie krakowskim, Gawrońskim (biskup ten był "rządowym"), że odstąpił zwierzchność nad tymi dziekaństwami biskupowi wrocławskiemu. Rzecz cała była oczywiście umówiona między rządem pruskim, a austriackim; Gawroński, biskup nasadzony przez Austrię w czasach, gdy Austria była w sporze z Rzymem, dał się użyć za narzędzie. Czekali jednak dziesięć lat, zanim stolica apostolska w roku 1821 umowę tę zatwierdziła. Odtąd dopiero cały Górny Śląsk należy do diecezji wrocławskiej."
("Dzieje Śląska" Feliks Koneczny)

Chodziło o to, aby posługiwali tam księża zniemczeni:

"Przysłani na ich miejsce z Wrocławia umieli po polsku tyle, ile się nauczyli niegdyś od rodziców, a raczej mniej, bo tymczasem zapomnieli; a zatem kapłan, pleban, duchowny przewodnik polskiej osady umiał nieraz po polsku mniej i gorzej, niż jego parafianie, ale za to umiał po niemiecku doskonale!"
("Dzieje Śląska" Feliks Koneczny)